เจ้าชีวิต เจ้าสรรพสิ่ง (ทวิพากษ์ ลำดับที่ 1) / เมาริตซิโอ เปเลจจี / วริศา กิตติคุณเสรี / ฟ้าเดียวกัน

   ปลายศตวรรษที่ 19 ต่อต้นศตวรรษที่ 20 ห้วงเวลาที่โลกกำลังก้าวเข้าสู่ภาวะสมัยใหม่ ไม่มีใครคาดคิดว่ากษัตริย์หนุ่มจากประเทศโลกที่สาม—ซึ่งในสายตาชนชั้นนำสยามเวลานั้นยังไร้ซึ่งอำนาจ และในสายตามหาอำนาจก็เป็นแค่เจ้าแผ่นดินแห่ง “แดนสนธยา ป่าเถื่อน ไร้อารยธรรม” จะได้รับการต้อนรับจากราชสำนักยุโรปเยี่ยงอารยชนชาวตะวันตก นับเป็นความสำเร็จของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวผู้แสวงหาความศิวิไลซ์โดยแท้ ที่สามารถปรับเปลี่ยนภาพลักษณ์ของชนชั้นนำราชสำนักสยามให้ทันสมัยทัดเทียมชนชั้นสูงชาวยุโรปถึงขนาดได้รับยกย่องจากสื่อตะวันตกว่าเป็น “กษัตริย์รูปงามที่สุดแห่งเอเชีย”

หากนับจุดเริ่มต้นเมื่อคราวรัชกาลที่ 5 เสด็จประพาสยุโรปครั้งแรกในปี 2440 และได้ร่วมโต๊ะเสวยกระยาหารกับสมเด็จพระราชินีนาถวิคตอเรีย กษัตริย์แห่งสหราชอาณาจักรที่ครองราชย์ยาวนานที่สุดในโลกขณะนั้น (ครองราชย์ พ.ศ. 2380–2444) ณ ตำหนักออสบอร์นซึ่งสงวนไว้รับรองอาคันตุกะราชวงศ์ชั้นสูง ก็ต้องนับว่าความอุตสาหะของรัชกาลที่ 5 ไม่สูญเปล่า นับจากนั้นกษัตริย์แห่งสยามสามารถสานสัมพันธ์กับสมาชิกราชวงศ์ยุโรปได้อย่างไม่เคอะเขิน มองจากสายตาเจ้าอาณานิคม ในบรรดากษัตริย์แห่งดินแดนอุษาคเนย์ รัชกาลที่ 5 นับว่าเป็น “มิตรผู้ภักดียิ่ง” ของเจ้าจักรวรรดิ หากมองจากสายตาชนชาวสยาม เจ้าเหนือหัวผู้นี้ทั้งหัวสมัยใหม่ รุ่มรวยด้วยข้าวของหรูหรา สิ่งปลูกสร้างใหญ่โตโอฬาร และเป็นผู้จุดพลุแห่งมหรสพอันมลังเมลืองยิ่งกว่ายุคสมัยใด

กล้องถ่ายรูป ภาพวาดและภาพถ่ายบุคคล เครื่องแต่งกายตามสมัยนิยม สิ่งประดิษฐ์จากโลกตะวันตก วัฒนธรรมบนโต๊ะอาหาร การเดินทางท่องเที่ยว งานเลี้ยงในราชสำนัก ซุ้มประตูตามท้องถนน สะพานข้ามคูคลอง รูปประติมากลางลานสาธารณะ กระบวนแห่ทางบกและทางน้ำ วังและตำหนักชานเมือง เหล่านี้คือวัตถุวัฒนธรรมบริโภคที่รัชกาลที่ 5 นำเข้ามาสู่สยาม รวมถึงส่งออกศิลปวัตถุวัฒนธรรมของสยามไปสู่งานนิทรรศการโลกที่กำลังเป็นที่นิยมในขณะนั้น ทำให้สยามมีที่ทางใหม่ในเวทีโลก


หนังสือเล่มนี้ปรับปรุงมาจากวิทยานิพนธ์ระดับปริญญาเอกของมหาวิทยาลัยแห่งชาติออสเตรเลีย ซึ่งผู้เขียนได้รับทุนการศึกษาจากมหาวิทยาลัยแห่งชาติออสเตรเลียและกระทรวงการจ้างงาน การศึกษา และการฝึกอบรมของรัฐบาลออสเตรเลีย ขณะที่ทุนในการวิจัยภาคสนามได้รับการอุดหนุนจากภาควิชาประวัติศาสตร์ภูมิภาคแปซิฟิกและเอเชีย ประจำสำนักวิจัยด้านแปซิฟิกและเอเชียศึกษา มหาวิทยาลัยแห่งชาติออสเตรเลีย หลักฐานชั้นต้นได้รับการช่วยจัดเตรียมโดยโรนัลด์ มาโฮนีย์ แห่งแผนกวัสดุพิเศษ ประจำห้องสมุดเฮนรี มานน์ มหาวิทยาลัยแคลิฟอร์เนียสเตทแห่งเฟรสโน, เอมี เอ. เบ็กก์ แห่งห้องสมุดสถาบันสมิธโซเนียน ณ วอชิงตัน ดี.ซี. และแมรีส โกลเดมเบิร์ก แห่งหอสมุดประวัติศาสตร์เมืองปารีส จินตนา แซนดิแลนด์ส ให้ความช่วยเหลือในการแปลเอกสารภาษาไทย ผู้เขียนได้รับความเอื้อเฟื้อจากการให้ความเห็นต่อร่างต้นฉบับในขั้นต่างๆ โดยเบเนดิกท์ แอนเดอร์สัน, จอห์น คลาร์ก, ชาร์ลส์ คายส์, บรูซ ล็อคฮาร์ท, ธงชัย วินิจจะกูล และผู้วิจารณ์ต้นฉบับซึ่งไม่เปิดเผยชื่อประจำสำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยฮาวายอิ ผู้เขียนเป็นหนี้บุญคุณทางปัญญาอย่างมากต่อเคร็ก เรย์โนลด์ส ผู้เป็นทั้งอาจารย์และมิตร นอกจากนี้ยังขอขอบคุณไมเคิล มอนเต­ซาโน และเปาลา อินโซเลีย ส่วนดายานีธาเป็นผู้ที่คอยอยู่เคียงข้างพร้อมมอบรอยยิ้มที่แสนงดงามให้ผู้เขียนเสมอ

นักเขียน
เมาริตซิโอ เปเลจจี
เมาริตซิโอ เปเลจจี เป็นศาสตราจารย์ที่ภาควิชาประวัติศาสตร์ มหาวิทยาลัยแห่งชาติสิงคโปร์ สอนวิชาด้านประวัติศาสตร์ศิลปะและการสร้างภาพแทนในประวัติศาสตร์ (historical representation)  เปเลจจีจบการศึกษาจากมหาวิทยาลัยโรมและมหาวิทยาลัยแห่งชาติออสเตรเลีย และเป็นผู้เขียนหนังสือ The Politics of Ruins and the Business of Nostalgia (Bangkok: Whtie Lotus, 2002), Thailand: The Worldly Kingdom (London: Reaktion Books, 2007) และ Monastery, Monument, Museum: Sites and Artifacts of Thai Cultural Memory (Honolulu: University of Hawai‘i Press, 2017)


คำนำสำนักพิมพ์

คำนำเสนอฉบับภาษาไทย

กิตติกรรมประกาศ

บทนำ สถาบันกษัตริย์กับสภาวะสมัยใหม่

ตอนที่ 1 วิถีปฏิบัติ

บทที่ 1 วิถีการบริโภค รสนิยม และอัตลักษณ์ของชนชั้นนำสยามที่ปรับเปลี่ยนให้เป็นแบบสมัยใหม่

บทที่ 2 การนำเสนอและภาพแทนตัวตนของชนชั้นนำราชสำนัก

ตอนที่ 2 พื้นที่

บทที่ 3 สนามละเล่นชานเมือง

บทที่ 4 สนามแห่งความเรืองโรจน์

ตอนที่ 3 มหรสพ

บทที่ 5 การปรับรูปโฉมนาฏกรรมแห่งอำนาจ

บทที่ 6 บนเวทีโลก

บทส่งท้าย : สถาบันกษัตริย์กับความทรงจำ

ประวัติผู้เขียน

บรรณานุกรม

ดรรชนี

-----------------------

ทวิพากษ์ ลำดับที่ 1
เจ้าชีวิต เจ้าสรรพสิ่ง : การก่อร่างภาพลักษณ์สมัยใหม่ของสถาบันกษัตริย์สยาม
เมาริตซิโอ เปเลจจี เขียน
วริศา กิตติคุณเสรี แปล
จำนวน 352 หน้า